Brzoza to jedno z najbardziej charakterystycznych drzew jaką znamy. Biała kora, delikatne gałązki, a także charakterystyczne dzwonkowate owocostany rozpoznawalne są przez każdego co jest jej.
Jest jednym z najpopularniejszych drzew, które można spotkać w parkach, lasach czy również ogrodach
i krajobrazach miejskich. Ale czy wiedzieliście o nich wszystko? Brzozy są niezwykłymi drzewami, które bardzo pozytywnie wpływają na jakość glebyna trudnych i jałowych terenach, przygotowując je na przyjęcie bardziej wymagających drzew.
Kultura słowiańska charakteryzuje się również wielką miłością do natury i samych drzew.
Przez naszych przodków traktowane z wielkim szacunkiem, symbolizowały i zwiastowały wiele dóbr.
Brzoza uważana była za źródło życia, szczęścia, urodzaju i zwiastun wiosny.
Miała służyć jako swojego rodzaju talizman chroniący ludzi przez złymi duchami,
gdyż jest darem od bogów. Wierzono, że przebywanie wśród brzóz przynosi spokój i ukojenie.
Witkami, czyli cienkimi gałązkami brzozowymi bito rzekomych grzeszników i ludzi opętanych,
a brzozowe rózgi do dziś istnieją w polskim folklorze, którymi straszy
się niegrzeczne dzieci.
Witki, służyły też do zaganiania krów co zapewniało zdrowie i mleczność.
Nawet współcześnie podczas Bożego ciała używa się gałązek do dekoracji ołtarzy
w kościele, a wierni zabierają je do domów.
Oskoła – brzozowy nektar oraz inne życiodajne właściwości
Oskoła – to staropolska nazwa soku brzozowego, ma słodkawy smak i niegdyś służył jako napój oraz lekarstwo.
Sok z brzozy znany głównie przez starsze pokolenia, a przez wielu niestety nieznany
i często niedoceniany.
Oczyszcza organizm z toksyn, pobudza metabolizm, pomaga pozbyć się nadmiaru wody z organizmu, ogranicza przetłuszczanie się włosów, wspomaga pracę nerek i działa zbawiennie dla osób cierpiących na kamicę nerkową. Ponadto obniża ciśnienie tętnicze wywołane złą pracą nerek, jak również usuwa niedogodności związane z niewydolnością co powoduje obrzęki.
Olejek brzozowy wydobywany z brzozy posiada właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze oraz przeciwzapalne. Przyspiesza gojenie się ran, pomaga w zwalczaniu zapalenia skóry, trądziku
i innych chorób skóry głowy. Wykorzystuje się go to wytwarzania olejków do masażu łagodzącego bóle reumatyczne, nerwobóle wywołane stanem zapalnym stawów, a nawet wykazuje działanie przeciwgorączkowe.
Kolejnym znanym składnikiem codziennego użytku stosowanego w domu jest Ksylitol, znany także jako cukier brzozowy, który stosuje się jako jako naturalny zamiennik zwykłego cukru.
Jest mniej kaloryczny, a jego indeks glikemiczny jest czternastokrotnie niższy niż sacharozy.
Często polecany jest diabetykom oraz osobom na diecie. Wiele osób spożywa go codziennie nie mając nawet świadomości, ale nie każdy czyta skład gum do żucia, bo właśnie to jest słodzik jakiego stosuje się do ich produkcji tak samo jak w przypadku past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej, gdyż ksylitol ma również działanie bakteriobójcze.
Gdzie można posadzić brzozę?
Brzoza jest drzewem światłolubnym i nie znosi dobrze cienia rzucanego przez budynki lub większe drzewa.
Kora brzozy, nie tylko jest jej ozdobą i cechą charakterystyczną, ale stanowi dla niej jest przede wszystkim warstwę ochronną. Odbija promienie słoneczne i chroni drzewo przez zimą.
Decydując się na wprowadzenie brzozy do ogrodu, należy brać pod uwagę fakt, że drzewo to bardzo szybko rośnie, szczególnie przez pierwsze lata, kiedy to osiąga wysokość metra, natomiast po kilkunastu latach jego wysokość może sięgać aż do ok. 15 metrów.
Przede wszystkim dla brzozy należy znaleźć dobrze nasłonecznione i odkryte miejsce, by mogła bez trudu łapać promienie słoneczne, ponadto dobrym pomysłem jest umieścić ją w dość wysoko położonym miejscu, co uchroni ją przed nadmiernymi zastojami wody, gdyż brzoza z reguły wymaga odpowiednich odpływów wody.
Niewskazane jest sadzenie brzóz w pobliżu ścieżek brukowych lub na suchych glebach gdzie mogą naruszać system korzeniowy innych roślin. Brzozy mają bardzo rozbudowane korzenie, które są liczne i sięgają głębokich warstw ziemi.
Jakie odmiany brzóz nadają się do ogrodu?
Najbardziej powszechną i znaną jest brzoza brodawkowata lub inaczej zwana po prostu białą.
Nazwa „biała” nie jest przypadkowa, otóż ma białą korę, która jest bardzo wytrzymała
i chroni drzewo nawet do -45°C, a osiąga wysokość do 30m.
Wśród odmian można zauważyć kilka z nich:
- Purpurea – Charakteryzuje ją wysokość do 10m, ciemnoczerwony kolor liści, który zmienia się do ciemnopurpurowego.
- Spider Alley – Osiąga wysokość do 5m i posiada zielone liście.
- Youngii – Rośnie do 6m, a jej liście początkowo jasnozielone jesienią zmieniają kolor
na żółty. Bardzo dobrze nadaje się do małych ogrodów.
Inną z odmian na jaką warto zwrócić uwagę jest brzoza karłowata, która przyjmuje formę krzewu osiągającego wysokość do 1,2m. Czas jego rozkwitu to kwiecień, małe okrągłe liście oraz szara kora sprawia, że ładnie będzie przyjmować formę żywopłotów,
czy ozdabiać ogródek skalny. Podobnie jak jej duże odpowiedniki wytrzymuje największe spadki temperatur.
Do tego gatunku zaliczają się m.in.:
- Golden Treasure – Jasnożółte okrągłe liście, natomiast młode pędy osiągają czerwone zabarwienie.
- Brzoza pożyteczna (himalajska) – Osiąga wysokość do 20m, tworząc kilka pni.
- Doorenbos – Odmiana brzozy himalajskiej o białej korze, osiąga 10m wysokości, posiada zielone liście, które jesienią zmieniają kolor na żółty.
- Long Trunk – Jest to odmiana charakteryzująca się specyficzną zwisającą koroną, która tworzy formę parasola. Potrafi osiągnąć wysokość do 5m.
Ostatnim gatunkiem z rodziny brzozowatych jest brzoza chińska, którą charakteryzuje niska,
bo aż 5m wysokość, ciemnoszara kora i w odróżnieniu od pozostałej części brzozowatej rodziny dobrze czuje się w zaciemnionych miejscach.
Jak łatwo się domyślić pochodzi z azji, a dokładniej z Chin, Korei oraz Japonii i bardzo często słynie w tamtych stronach jako idealne drzewo do hodowli w formie bonsai.
W przypadku brzozy chińskiej wyróżniają są jedynie dwie odmiany jakimi są:
- Brzoza Ermana – Dorasta aż do 25m, posiada gęstą koronę, a jej kora zmienia kolor
w zależności od pory roku. Potrafi przyjąć szarą, białą, żółtą oraz różową barwę i jest w stanie wytrzymać niską temperaturę sięgającą nawet -29°C. - Brzoza omszona – Potrafi osiągać wysokość 28m. Kora standardowo przyjmuje kolor biały,
a jej wygląd przypomina mech. Jako jedyna jest całkowicie odporna na mrozy
i jako jedna z niewielu w odróżnieniu od pozostałej części rodziny nie przeszkadzają
jej wilgotne tereny.
Jak widać brzozy to niezwykłe drzewa, które od zarania dziejów cieszą się popularnością w Polsce, a ich życiodajna moc pozwala utrzymać dobre zdrowie, a nawet leczyć.
